Από πιτσιρίκι, όταν πρωτοδιάβασα το βιβλίο «Ο μικρός πρίγκιπας» του Antoinede Saint-Exupery, ανάμεσα στα μηνύματα που μου έκαναν εντύπωση ήταν και η φράση: «μόνο με την καρδιά βλέπουμε καλά, την ουσία δεν τη βλέπουν τα μάτια».
Αυτό το διαβολεμένο παιχνίδι ανάμεσα στο «είναι» και το «φαίνεσθαι» έχει απασχολήσει τον άνθρωπο από τα πολύ παλιά χρόνια. Σήμερα το ζούμε ακόμη πιο έντονα, μια και όλοι ασχολούνται με την εικόνα και όχι με το περιεχόμενο τους. Το είναι και το φαίνεσθαι είναι μια παγίδα και γι’ αυτό, έκανε πολλούς μεγάλους φιλοσόφους, συγγραφείς και καλλιτέχνες να ασχοληθούν μαζί του. Να σας εξηγήσω πρώτα απ’ όλα τι εννοώ όταν μιλάω για το είναι και για το φαίνεσθαι.
Ε Ι Ν Α Ι: Αντιπροσωπεύει την αλήθεια. Δηλώνει την πραγματική και βαθύτερη αξία των πραγμάτων, δηλαδή τι είναι στ’ αλήθεια, χωρίς να εφευρίσκει διάφορες ψευτιές για να παρουσιάσει κάτι άλλο.
Φ Α Ι Ν Ε Σ Θ Α Ι: Αντιπροσωπεύει το ψέμα. Το εικονικό, το αληθοφανές και το επιφανειακό. Δηλώνει το τι θέλουμε να βγάλουμε παραέξω, την εικόνα που θέλουμε να φτιάξουμε και να δείχνουμε ανεξάρτητα με το τι είμαστε στην πραγματικότητα.
Σήμερα το φαινόμενο «είναι- φαίνεσθαι» παρουσιάζεται εντονότερο από κάθε άλλη εποχή, μιας και η εποχή μας, η εποχή της εικόνας, όπως λέμε επιτρέπει κάτι τέτοιο. Η εμμονή μας στο φαινομενικό όμως αποτελεί εμπόδιο στην προσπάθειά μας να πλησιάσουμε και να αναγνωρίσουμε την αλήθεια. Λες και ότι αυτό που φαίνεται είναι και αληθινό! Αυτό συμβαίνει, γιατί το εικονικό είναι πιο εύκολο και προφανές. Σε αντίθεση η αλήθεια απαιτεί περισσότερη σκέψη, αναζήτηση σε βάθος και κριτική ικανότητα για να κατακτηθεί. Επιπλέον αυτό συμβαίνει γιατί το φαίνεσθαι είναι τις περισσότερες φορές πιο λαμπερό και όμορφο από το είναι, και θαμπωνόμαστε από την τελειότητά του και το προτιμάμε. Ακόμη πολύ συχνά αρνούμαστε να αντιμετωπίσουμε τη σκληρή πραγματικότητα και συμβιβαζόμαστε με τα ψέματα που φαίνονται πιο ανώδυνα και ουτοπικά. Όμως το όριο που διαχωρίζει αυτές τις δύο έννοιες δηλαδή την αλήθεια και την πλάνη είναι πολύ λεπτό και δυσδιάκριτο.
Η ζωή είναι πολύ μικρή για να την ζούμε καταπιεσμένοι προσπαθώντας να εφευρίσκουμε πράγματα για να θολώνουμε καταστάσεις. Να μπερδεύουμε το είναι με το φαίνεσθαι.
Ακόμη ένα παράδειγμα μπορούμε να αντλήσουμε από την ελληνική μυθολογία. Ο μύθος του Νάρκισσου, ενός νεαρού αγοριού που θαύμαζε υπερβολικά τον εαυτό του και έδινε πολλή μεγάλη σημασία στην εξωτερική εμφάνιση (φαίνεσθαι) τον οδήγησε στον πνιγμό του, μας δείχνει πως πρέπει να ρίχνουμε το βάρος στον εσωτερικό κόσμο και όχι στη φτιαχτή εικόνα.
gr.toluna.com