Ο τελικός τόπος ανάπαυσης του Endeavour, του θρυλικού πλοίου με το οποίο ο Κάπτεν Κουκ έφερε για πρώτη φορά τους Βρετανούς στην Αυστραλία, ταυτοποιήθηκε μετά από 250 χρόνια.
Μεταξύ 1768 και 1771, το Endeavour έγινε το πρώτο ευρωπαϊκό πλοίο που έφτασε στην ανατολική Αυστραλία και περιέπλευσε τα κύρια νησιά της Νέας Ζηλανδίας.
Κι ενώ ο Τζέιμς Κουκ καθιερώθηκε ως ένας από τους διασημότερους εξερευνητές στην ιστορία, το πλοίο του πέρασε στη λήθη, καταλήγοντας να χρησιμοποιείται ως μεταγωγικό στρατευμάτων.
Το πλοίο πωλήθηκε το 1775, μετονομάστηκε σε Lord Sandwich, και τελικά βυθίστηκε σκόπιμα στα ανοιχτά των ακτών των ΗΠΑ το 1778, κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Ανεξαρτησίας της Αμερικής.
Πού βρέθηκε το χαμένο πλοίο του Τζέιμς Κουκ
Τώρα, τα βυθισμένα απομεινάρια του Endeavour εντοπίστηκαν στο λιμάνι του Νιούπορτ, στο Ρόουντ Άιλαντ, αφού οι ειδικοί ταύτισαν επίσημα το ναυάγιο με εκείνο που ήταν καταγεγραμμένο ως RI 2394.
Η ανακοίνωση της ταυτοποίησης έγινε από το Αυστραλιανό Εθνικό Ναυτικό Μουσείο (ANMM) σε νέα έκθεση, ολοκληρώνοντας 25 χρόνια ερευνών με μια «κατηγορηματική δήλωση».
Advertisement
Ο διευθυντής του μουσείου, Daryl Karp, δήλωσε: «Αυτή η τελική έκθεση αποτελεί την κορύφωση 25 ετών λεπτομερούς και επίπονης αρχαιολογικής μελέτης για αυτό το σημαντικό πλοίο. Περιλάμβανε υποθαλάσσιες έρευνες στις ΗΠΑ και εκτεταμένη έρευνα σε ιδρύματα σε όλο τον κόσμο».
«Αυτή η τελική έκθεση αποτελεί την οριστική μας δήλωση για το έργο», ανέφερε το μουσείο.
Οι ειδικοί κατέληξαν στο συμπέρασμα τους συγκρίνοντας το ναυάγιο με ιστορικά σχεδιαγράμματα του Endeavour.
Ανακάλυψαν ξύλινα δοκάρια τοποθετημένα ακριβώς στις θέσεις όπου βρίσκονταν το κυρίως και εμπρόσθιο κατάρτι του Endeavour.
Οι μετρήσεις του ναυαγίου ταυτίζονται επίσης με εκείνες που είχαν καταγραφεί κατά τη ναυτική επιθεώρηση του πλοίου το 1768, πριν από το μεγάλο ταξίδι του Τζέιμς Κουκ.
Επιπλέον, η ανάλυση του ξύλου αποκάλυψε ότι έχει ευρωπαϊκή προέλευση, σε συμφωνία με τα αρχεία που αναφέρουν ότι το Endeavour είχε επισκευαστεί το 1776, αρκετά χρόνια μετά την αποστολή.
Πορτρέτο του Τζέιμς Κουκ
Πορτρέτο του Τζέιμς Κουκ /Φωτοραφία: AP Photo
Όλα αυτά μαζί αποτελούν ένα «βάρος αποδείξεων» που δείχνει ότι το ναυάγιο στο Νιούπορτ είναι πράγματι το Endeavour.
Ο αρχαιολόγος του ANMM, Kieran Hosty, δήλωσε: «Τα ξύλα είναι βρετανικά. Οι διαστάσεις όλων των ξύλων, των λεγόμενων scantlings, είναι σχεδόν πανομοιότυπες με εκείνες του Endeavour, και μιλάμε για διαφορές μέσα σε χιλιοστά. Όχι ίντσες, αλλά χιλιοστά».
«Η άρθρωση της πλώρης είναι πανομοιότυπη, απόλυτα πανομοιότυπη. Είναι επίσης ένα πολύ ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, εξετάσαμε πλήθος σχεδιαγραμμάτων πλοίων του 18ου αιώνα και δεν βρήκαμε τίποτα παρόμοιο» δήλωσε ο Hosty.
Φωτογραφία: Πίνακας του Samuel Atkins (1760-1810) – National Library of Australia
Φωτογραφία: Πίνακας του Samuel Atkins (1760-1810) – National Library of Australia
Ωστόσο, τα ευρήματα μπορεί να προκαλέσουν αντιδράσεις. Όταν το Αυστραλιανό Εθνικό Ναυτικό Μουσείο (ANMM) δημοσίευσε μια προκαταρκτική έκθεση το 2022, ταυτοποιώντας το ναυάγιο RI 2394 ως το Endeavour, οι συνεργάτες τους στο Rhode Island Marine Archaeology Project (RIMAP) αντέδρασαν έντονα.
Σε ανακοίνωσή του, το RIMAP υποστήριξε ότι αυτοί ήταν ο κύριος οργανισμός της μελέτης και χαρακτήρισε τα συμπεράσματα «πρόωρα» και «παραβίαση σύμβασης», όμως οι αρχαιολόγοι του ANMM θεωρούν ότι έχουν αρκετά στοιχεία.
Ο αρχαιολόγος James Hunter δήλωσε: «Το Lord Sandwich βυθίστηκε εσκεμμένα, χρησιμοποιήθηκε ως φραγμός, ένα πλοίο-εμπόδιο. Οι πιθανότητες να βρεθούν αντικείμενα που θα έδιναν άμεση ταυτοποίηση, όπως μια καμπάνα, ήταν εξαιρετικά μικρές. Και αυτό επειδή κάθε αντικείμενο αξίας θα είχε αφαιρεθεί από το πλοίο πριν βυθιστεί. Αλλά ό,τι έχει ανακτηθεί μέχρι σήμερα δείχνει περίοδο του 18ου αιώνα».
Ο κ. Hosty πρόσθεσε: «Δεν πρόκειται ποτέ να βρούμε κάτι στον συγκεκριμένο χώρο που να φωνάζει “Endeavour”. Δεν πρόκειται να δούμε ποτέ πινακίδα που να γράφει “Ο Κουκ ήταν εδώ”. Ούτε θα βρούμε καμπάνα πλοίου που να γράφει Endeavour διαγραμμένο και από κάτω Lord Sandwich. Αυτό που έχουμε είναι μια σειρά από ενδείξεις που όλες δείχνουν ότι το RI 2394 είναι το HMB Endeavour».
«Μέχρι στιγμής έχουμε βρει πολλά στοιχεία που επιβεβαιώνουν ότι πρόκειται για το Endeavour, και τίποτα στον χώρο δεν μας δείχνει το αντίθετο» σημείωσαν οι αρχαιολόγοι.
Μόνο περίπου 15% του σκάφους διατηρείται, και οι ερευνητές πλέον επικεντρώνονται στο πώς μπορούν να προστατέψουν και να διαφυλάξουν το εύρημα.
Σε σχετική ανακοίνωση, το Αυστραλιανό Εθνικό Ναυτικό Μουσείο (ANMM) αναγνώρισε την «εξαιρετική ιστορική ανάλυση και λεπτομερή καταγραφή αντικειμένων» του RIMAP.
«Αναγνωρίζουμε ότι το RIMAP συνεχίζει να δέχεται πως το RI 2394 μπορεί να είναι το Endeavour, χωρίς όμως να αποκλείει και άλλα υποψήφια ναυάγια».
Η Daryl Karp, διευθύντρια του ANMM, ευχαρίστησε επίσης την αρχαιολογική ομάδα του μουσείου, την δρ. Kathy Abass στο Ρόουντ Άιλαντ και τις τοπικές αρχές της Πολιτείας για τη συμβολή τους στην έρευνα.